ŞER’İYYE SİCİLİ KAYITLARINA GÖRE BİTLİS VAKIFLARI VE VAKIF ESERLERİ (1878-1910)

Abstract

Bir malın veya mülkün hayır işine bağışlanması ile teşkil edilen vakıflar ve bu teşekküllerin oluşturduğu vakıf eserleri, İslam dünyasında din hizmetleri, eğitim ve sosyal işlerin yürütülmesinde büyük bir öneme sahip olmuştu. Vakıflaştırma çalışmaları, Osmanlı Devri’nde altın çağını yaşamıştı. Osmanlı Vakıfları, sadece fakirlere yardım etmekle yetinmemekteydi. Vakıf sistemi sayesinde günümüz devlet ve belediye hizmetlerinin çoğu devlete, belediyeye ve halka yük olmadan fertler tarafından yapılmaktaydı. Toplumun birçok ihtiyacını karşılayan vakıf kuruluşları hakkında vakfın yönetmeliği olarak işlev gören vakfiyeler aracılığıyla bilgi edinilebildiği gibi başka kaynaklar aracılığıyla da ulaşabilmekteyiz. Bu önemli kaynaklardan biri de dönemin mahkeme kayıtlarını barındıran şer’iye sicilleridir. Kadı sicilâtı olarak da bilinen şer’iyye sicilleri, yazıldığı dönem ve bölge hakkında oldukça kıymetli malumat barındırmaktadır. Vakıflar hakkındaki kayıtlar da bu kıymetli bilgilerdendir. Bu çalışma 298, 333, 411, 412 numaralı Bitlis şer’iye sicili kayıtlarına göre Bitlis vakıflarını ve vakıf eserlerini incelemeyi amaçlamaktadır.