Türkiye’de Kentsel Mekânlarda Kamusal Alanın Konumu: Tarihsel Perspektiften Bir Değerlendirme

Abstract

İnsanlık tarihinin aynası olan kent, toplumların eserlerini barındıran bir mekandır. Kent aynı zamanda mekân içerisinde toplumsal ilişkilerin kurulduğu bir bütünü de temsil etmektedir. Kamusal alan Antik Yunan döneminden beri var olan ve toplumu oluşturan bireylerin, fikir paylaşımında bulunduğu özgürlükler alanıdır. Kentsel mekân diye tabir edilen sokak ve meydanlarda insanların paylaşım içerisinde bulunması bu yerleri birer kamusal mekân haline dönüştürmektedir. Kamusal mekânlar Batı’da agora ve forumlarda başlayan tartışmalarla doğmuştur. Osmanlı Devleti’nde kamusal mekânın doğuşu 16.yüzyılda kahvehanenin ortaya çıkmasıyla başlamıştır. Kentsel mekânda önemli yere sahip olan kamusal mekân meydanlardır. Bu bağlamda, Osmanlı Devleti’nden Cumhuriyet Dönemine kamusal mekânın dönüşümü meydan ve kahvehane temelinde ele alınmıştır. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’nden günümüze Anadolu topraklarında kamusal mekânın doğuşu ve değişimi incelenmiştir. Bu değişim dönemin en önemli kamusal mekânları ele alınarak açıklanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kent, Kamusal Alan, Kentsel Mekân